جایگاه دشمنان و مخالفان در نگرش سیاسى امام على(ع)

در نگرش حضرت على(ع) مخالف و دشمن، انسانى خطاکار است که باید هدایت شود و مهم ترین وظیفه انبیا و اولیاى الهى (و همه حکومت هاى مبتنى بر دین) زمینه سازىِ هدایت انسان ها و نشان دادن راه حق و حقیقت به آنان است. در نگاه آن حضرت، انسان اشرف مخلوقات است و تکریم هر انسانى ـ فارغ از عقیده و مذهب او ـ بر همگان واجب است. مهم ترین مؤلفه تکریم انسان، حفظ خون اوست و خون هاى به ناحق ریخته شده، اول چیزى است که روز قیامت مورد سؤال قرار خواهد گرفت. حکومت و قدرت نیز وسیله اى براى احقاق حقوق و احیاى حدود و ارزش هاى الهى و درنهایت، تکامل و سعادت انسان است و ذاتاً داراى ارزش نیست; بلکه ارزش و اهمیت آن، کمتر از انسان و جایگاه رفیع اوست. امام على(ع) در نگرش سیاسى خود ـ که ریشه در اصول و اعتقادات فوق داشت ـ به آزادى و اندیشه مخالفان باطل خود احترام مى گذاشت و هیچ گاه به توهین و هتک حرمت متوسل نمى شد و در سخت ترین و بحرانى ترین شرایط ـ  مثل جنگ ـ نیز به اصول اخلاقى پاى بند بود.